A pobreza enerxética -que actualmente sofren entre 30 e 60 millóns de europeos- refírese á situación na que os fogares non poden acceder á enerxía suficiente para garantir unhas condicións de vida dignas a un prezo alcanzable. Aínda que as causas directas e indirectas son múltiples, o mal illamento dos edificios, as elevadas facturas enerxéticas e os baixos ingresos son os tres factores principais que a provocan. A pobreza enerxética non é un fenómeno neutral desde o punto de vista do xénero e é máis común entre as mulleres, especialmente as nais solteiras e as persoas maiores. Con todo, a clara falta de datos desagregados por sexo representa un obstáculo para o deseño e a aplicación de políticas eficaces: de feito, xorde un círculo vicioso: sen datos, sen visibilidade, sen interese, sen acción, sen responsabilidade.
Para investigar o vínculo entre xénero e pobreza enerxética, o marco institucional europeo -presentado por Kata Tüttő e Jaimie Just- complementouse coa posta en común das mellores prácticas en toda a UE, concretamente con dous representantes do proxecto EmpowerMed , que traballa para incluír o xénero e a saúde no debate sobre a pobreza enerxética e para capacitar ás mulleres para que actúen contra a pobreza enerxética en toda a zona do Mediterráneo.
Kata Tüttő, alcalde de Budapest, presidente da Comisión ENVE no Comité das Rexións, subliñou o papel crave e activo que os líderes locais e os cidadáns están chamados a desempeñar nestes tempos de grandes cambios. A pobreza enerxética como #cuestión de xénero é un síntoma de causas profundamente arraigadas, a única forma posible e sostible de superala é asumir unha perspectiva de xénero na xestión do diñeiro e nos procesos de toma de decisións.
Jaimie Just, asesora do CMRE en materia de igualdade e diversidade, destacou as diferenzas de xénero en canto ao acceso aos recursos, a xestión da enerxía no fogar e os comportamentos de consumo. En efecto, en todo o mundo, as mulleres teñen taxas de emprego máis baixas e salarios desiguais, dedican máis tempo que os homes ás tarefas domésticas e de coidado non remuneradas e, en consecuencia, dependen máis da calefacción e da calidade do aire interior. Neste sentido, a Carta Europea para a Igualdade de Mujeres e Homes na Vida Local aborda as principais áreas nas que os GLR teñen competencias e poder para abordar eficazmente aquelas causas fundamentais que conducen, entre outros síntomas, á pobreza enerxética.
As dúas representantes dos socios nacionais do proxecto EmpowerMed, Mònica Guiteras Blaya, da Asociación Catalá de Enxeñería Sen Fronteiras (ESF), e Katharina Habersbrunner, da sección alemá de Women Engage for a Common Future (WECF), destacaron a necesidade dun enfoque vinculante e dunha lente de xénero dentro das políticas e institucións da UE, así como nos proxectos que tratan o tema. Presentaron algunhas iniciativas locais, como as asembleas colectivas: atendidas e participadas principalmente por mulleres, representan un exemplo para sacar a pobreza enerxética dos espazos privados, e son unha ferramenta de empoderamento para as mulleres e as persoas vulnerables, así como un lugar seguro onde construír coñecementos e intercambiar experiencias. Por último, subliñaron como as enerxías renovables representan unha enorme oportunidade para as mulleres: deben ser incluídas nos procesos de toma de decisións do sector enerxético, ser vistas como verdadeiras protagonistas do cambio e recibir o apoio das institucións. Incluír ás mulleres significaría tomar mellores decisións e deseñar políticas máis eficaces no sector enerxético, garantindo a sensibilidade e a sensibilidade de xénero.
As asembleas colectivas, ás que asisten e nas que participan maioritariamente mulleres, representan un exemplo para sacar a pobreza enerxética dos espazos privados, e son unha ferramenta de empoderamento para as mulleres e as persoas vulnerables, así como un lugar seguro onde construír coñecementos e intercambiar experiencias.